BODON

Messi UNICEF гэж нэг байгууллага байдаг. U nited N ations I nternational C hildren's E mergency F und гэдэг нэрийн товчлол бөгөөд монголоор орчуулбал НҮБ-ын Олон улсын хүүхдэд туслах сан гэсэн утгатай. Анх 1946 онд НҮБ   ба Людвик Ражчман хэмээх польш гаралтай бактериологч, эмч хүний санаачлагаар байгуулагдаж байжээ. Зорилго нь дэлхийн 2-р дайны хөлд нэрвэгдсэн улсуудын хүүхдүүдэд туслах явдал байсан бөгөөд хожим нь хамрах цар хүрээ нь өргөсөж тэлсэн байна. Ражчман тус сангийн анхны тэргүүнээр ажиллаж байсан. Төв байр нь АНУ-ын Нью-Иорк хотод байрладаг. Санхүүжилт нь хандивлагч орнуудын болон хувь хүмүүс, байгууллагын хандиваас бүрддэг. Спортын байгууллагууд ч хандив өгдөг болсон. Испанийн алдарт хөлбөмбөгийн клуб Барселона тус байгууллагатай 5 жилийн гэрээ хийж 2006 оноос эхлэн жил бүр 1.5 сая Евро хандивласан ба  2016 онд дахин ийм гэрээ 4 жилийн хугацаатай шинээр байгуулж жил бүр 1.58 сая Евро хандивлаж байна. (Зураг дээр Барселона багийн шилдэг довтлогч Месси ...

Л.Мөнх-Эрдэнэ Эрдэмтэн судлаач Л.Мөнх-Эрдэнэ   De facto нэвтрүүлэгт ярилцлага өгчээ. Гол сэдэв нь засаглалын тухай юм байна. Ерөнхийлөгчийн засаглалыг Монголд тохирох хэлбэр гэж үздэг хүн. 1992 онд бичсэн Үндсэн Хуулиар бид Парламентын засаглал гээчийг сонгоод даруй 28 жил өнгөрчээ. Үр дүн нь Монголын өнөөгийн дүр төрх. Гурван хүний нэг нь ядуу болжээ. Өөрөөр яаж илэрхийлэх билээ? Энэ удаа Мөнх-Эрдэнийн хувилбарыг авч сийрүүллээ. Уншигчид тунгааж санаа оноогоо үлдээнэ биз ээ. Мэдээж Ерөнхийлөгчийн засаглал тогтоохын тулд Үндсэн Хуулиа шинээр бичих хэрэгтэй болно. Засаглалтай холбоотой хэсгүүд нь өөрчлөгдөнө гэсэн үг. Мөнх-Эрдэнийн хэлсэнээр хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шүүх засаглалуудыг (эрх мэдлүүдийг) САЛГАХ шаардлагатай юм. Одоо хэрэгжиж байгаа Парламентын гэх засаглалд дээрх эрх мэдлүүд буюу бүтцүүд нь тусдаа байгаа юм шиг боловч хоорондоо нийлсэн, холилдсон, харилцан хамааралтай  байгаа юм. Эрдэмтний хэлсэн гол санаанууд: - Ерөнхийлөгчөд гүйцэтгэх эрх мэдл...

Э.Бат-Үүл (Нийслэлийн ИТХ-ын гишүүн) Улсын баатар Э.Бат-Үүлийн    "Ам нээвэл..."  нэвтрүүлэгт өгсөн ярилцлагыг үзлээ. Мэдээж баатар маань зөв зүйтэй зөндөө л юм ярьж байна. Гэхдээ түүний хэлсэн нэг зүйлийн тухай энд хөндөнө. Тэрээр дээрх ярилцлага дээр хэлэхдээ,   Парламентын засаглалтай байсан тулдаа л ЖДҮ, 60 тэрбумын хэрэг илэрлээ гэж байна. Мань эр бол Парламентын засаглалыг цээжээрээ хамгаалагч гэдгийг мэднэ л дээ. ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сан бол Засгийн газрын тусгай сан. Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилготой маш бага хүүтэй зээл олгодог  Засгийн газрын сан гэж байгаа биз? Энэ сангийн сайт руу  Энд дарж  орж үзээрэй. Бат-Үүлийн хэлсэнээр бол хэрвээ Ерөнхийлөгчийн засаглалтай байсан бол ЖДҮ мэтийн хэрэг хав дарагдах байсан юм байх. Тэгвэл Парламентын засаглалтай байсны ачаар бие биенийхээ хэргийг ил болгоод хаячихсан бололтой. Ухаандаа УИХ-ын гишүүд ба Засгийн газрын гишүүд бие биенийгээ барьж өгчээ. Хүн үнэмших ...

Хоёр засаглалынхаа хэлбэрийг товч харьцуулбал: Парламентын засаглал 1. УИХ буюу Парламент (хууль тогтоох байгууллага) бүх ард түмний сонгуулиар бүрдэнэ. 2. УИХ хуралдаж Засгийн газрыг (гүйцэтгэх засаг) Ерөнхий сайдын хамт томилно. 3. Ерөнхийлөгч бол эрх мэдэл хязгаарлагдмал, бэлэг тэмдгийн чанартай байна. УИХ хэмжээлшгүй эрх мэдэлтэй байж, гүйцэтгэх засгийн ажилд биетээр (УИХ-ын гишүүд давхар дээл өмсөж, сайд болж болно) болон бусад хэлбэрээр шууд оролцоно. Ерөнхий сайд ба Засгийн газрыг тааллаараа огцруулж чадна. УИХ-д олонхи, цөөнх болсон намууд "бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй" зарчмаар асуудлыг хэлэлцэх биш, хэрэлдэж шийднэ. Ихэвчлэн олонхи болсон намын тал дийлдэг жамтай. Өвчин нь хөдөлбөл олонхи болсон намынхан ч хоорондоо төлхөлцөж ээлжилж хоолонд орох гэж алалцдаг. Үр дүнд нь Засгийн газар тогтворгүй байх (огцрох) бөгөөд сонгуульт хугацаагаа гүйцээхгүй байх тохиолдол олонтаа. Улс орны амьдрал ахуйн асуудлыг хариуцах эзэн олддоггүй.  Ерөнхий сайдаар толгойлуул...

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Манай топор хочир Ерөнхий сайд маань их цэвэрлэгээ удахгүй эхлэнэ гэж хэлсэн дээ. Ирэх долоо хоногоос бужигнуулах юм болов уу даа. Ерөнхий сайдын маань хуулийн зөвлөх , туслагч нар нь элдэв хэл аманд орж, нэр баастсан Засгийн газрын гишүүдийг хуулийн дагуу яаж зайлуулах тухай хэлж өгсөн гэж найдая. Хуулийн дагуу гэдэг нь хууль зөрчсөн шалтгаанаар гэсэн үг биз? Тэгвэл тэр ЖДҮ-ийн сангаас зээл авсан гээд байгаа төр засгийн албан тушаалтнууд ямар хууль зөрчсөн юм бэ гэдгийг харъя. Бид бүгд л энэ тухай мэдэж байх ёстой. Сэмүүн бичээч "Хулгайчдаас салах хуулийн боломж байна" гэсэн нийтлэлдээ энэ тухай хөндсөн байна. Хуульч О.Алтангэрэл хуулийн тодорхой заалтыг зөрчсөн гэдэг үндэслэлээр нэр бүхий УИХ-ын гишүүдийн эсрэг Үндсэн хуулийн Цэцэд гомдол гаргажээ. Ингээд тэр зөрчсөн гээд байгаа хуулийн заалтуудыг нь сонирхож үзье. 2012 онд  НИЙТИЙН АЛБАНД НИЙТИЙН БОЛОН ХУВИЙН АШИГ СОНИРХЛЫГ ЗОХИЦУУЛАХ, АШИГ СОНИРХЛЫН ЗӨРЧЛӨӨС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ТУХАЙ  гэдэ...

Аливаа зүйл сайн муу хоёр талтай. Цөөхөн хүн амтай улсын сайн тал нь юу вэ? Цөөхүүлээ учраас хүнснээс эхлээд л бусад хэрэглээ нь бага. Тэжээхэд амар гэсэн үг. Муу тал нь юу байх вэ? Хүн хүч дутмаг учраас бяд муутай. Ажиллах хүч хангалтгүй. Гэвч харамсалтай нь бид сайн талаа ашиглаж чадахгүй байна. Муу талаа бол яаж ийгээд нөхөж болно. Гаднаас ажиллах хүч авч ашигладаг ч юм уу, жишээ нь. Хөрсөн дороо эрдэнээр арвин, хөрсөн дээрээ малаар дүүрэн, багтаж шингэхгүйн зовлон үгүй уужим газар нутагтай бидний улс сайн талаа ашиглаад, муу талаа нөхөөд хөгжвөл хөгжих  бүрэн боломжтой. Таатай нөхцөл, өгөгдөл нь байсаар атал яагаад ингэж гуйланч царайлна вэ? Нэг намын дарангуйлал дор өнгөрүүлсэн коммунист замналын 70 жилээ байг гэхэд олон намын системтэй ардчилал, зах зээлийн нийгмийг байгуулаад 30 шахам жил өнгөрчихөөд байхад хөгжингүй орон болж чадаагүйн учир юунд байна? Кимчигээс өөр юмгүй байсан Өмнөд Солонгос гэдэг улс 30 жилийн дотор үсрэнгүй хөгжиж дэлхийн том эдийн засагтай улс ...

Baabar.mn  сайтын "шилдэг нийтлэлчдийн" нэг П.Хашчулуун гэгчийн  "МАН-ын 65 гишүүн Парламентын засаглалын хойтохыг унших уу?" гарчигтай нийтлэлийг уншлаа. Холбоос нь  ЭНЭ  байна. Нийтлэлээс нь иш татаад жаахан шинжилж үзье. ...Шулуухан хэлэхэд өнөө­дөр олон түмний дийлэнх нь Ерөнхийлөгчийн засаглал, нэг хүчтэй хүний эрэлхийлэл, угтаа бол нэг хүний дарлалд орцгоох тухай ярьж эхлэв. Ганц хүчтэй удирдагчтай байхын сайны тухай амтай болгон ярьж, “Эцэг болон хайрлагдсан Чойбалсан” гэх алдарт дууг төв талбай дээр хоороороо дуулах шахуу юм болох нь...  Ерөнхийлөгчийн засаглал гэхээр л нэг хүний дарангуйлал гэж ойлгодог нөхөр гэдэг нь дээрх үгнээс нь харагдаж байна. Засаглалын тухай ойлголт энэ нөхөрт байна уу гэж асуумаар. Баабар эрхмийн сайт дээр юм сараачдагийг нь бодвол их л тоогддог гэж ойлгохоор, гэтэл засаглалын хэлбэрүүдийн тухай ийм ойлголт, мэдлэгтэйг нь бодвол тааруухан гэж гологдохоор бичээч аж. П.Хашчулуун Жаахан юм уншиж, гэгээрээсэй. Одоо ...

Фэйсбүүкээр нйм нэг сонирхолтой зураг тэнүүчилж байна. УИХ-ын гишүүн бөгөөд Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ц.Цогзолмаагийн гэр бүлийнхний зургийг хашиж буй албан тушаалтай нь харуулсан зураг байна.  Үндсэндээ энэ гэр бүл 100% төрийн албан хаагчид бөгөөд удирдах ажил хийдэг юм байна:   - Цогзолмаагийн нөхөр Саранжав нь Дулааны сүлжээ төрийн өмчит компаны захирал ,  - хүү Түвшинтөр нь Зам тээврийн яаманд Далайн захиргааны газрын дарга, - охин Баясгалан нь Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны Аялал жуулчлалын бодлого зохицуулах газрын дарга   Төрийн алба төрлийн алба болсоны сонгодог жишээ мөн үү?  Би бол мөн гэж хэлнэ.  УИХ-ын гишүүн Цогзолмаа өөрийнхөө гэр бүлийн гишүүдийг дээр дурдсан албан тушаалд очиход нөлөөлсөн үү?  Тэгсэн гэдгийг яаж нотлох юм? Нотлох боломжтой юу? Асуудлыг нөгөө өнцгөөс нь авч үзье.  Тухайн гэр бүлийн нэг гишүүн нь УИХ-д сонгогдсон учраас бусад нь төрийн алба, ялангуяа удирдах албан тушаа...

Тун саяхан шүүхээс 13 настай охиныг хүчиндэж алсан 2 залууд бүх насаар нь шоронд хорих ял өгчээ.  Алуурчдын нэрийг М.Амарболд, Д.Жавхлан гэдэг. Манай иргэдийн бухимдал жаахан тайвшрав бололтой. Гэхдээ л зарим нь энэ ялыг оноогүй гэж байна. Зүй нь насанд хүрээгүй хүнийг хүчирхийлээд, мөн амь насыг нь бүрэлгэсэн учраас цаазын ял өгөх ёстой гэнэ. Гэвч манай улс цаазын ялыг хална гээд зарлачихсан. Ингээд ямар ч араатан, ямар ч хэрэг хийсэн амьд үлдэх боломжтой болжээ. Хүнлэг нийгэмд цаазын ял байж болохгүй юм байх аа. Эх орноосоо урвасан ч гэсэн алуулахгүй байх баталгаатай болжээ.  Ерөнхийлөгч Баттулгын зүгээс бага насны хүүхдийг хүчирхийлээд, амийг нь хөнөөсөн алуурчинд цаазын ял хэрэглэж байх тухай санал дэвшүүлээд, судалж үзээд шийдэхийг зохих газруудад нь уламжилсан боловч одоо болтол таг. Бага насны хүүхдийг хүчирхийлж , ална гэдэг бол онц ноцтой хэрэг л дээ. Энэтхэг бол хүчирхийлэгчдэд их "ээлтэй" улс юм билээ. Хүчингийн хэрэг байнга л гарч байдаг гэсэн. Хэвийн...

Ардын засаг ч гэж юу байлаа Баабарын хочилсоноор Жидүүчид маань тийм ч амархан бууж өгөхгүй гэнэ дээ. Хуулийн заалтыг нь хасчихсан байсан учраас ялгүй л гэнэ, УИХ-ын гишүүн, ЗГ-ын сайдууд зээл авч болохгүй гэсэн хууль хаана ч байхгүй л гэнэ. Тэд айх аюулгүй болжээ. Ардуудын чичлэх ямар хамаатай юм! Хоолой ам нь сөөчихгүй бол орилолдож л байг. Угтаа бол Жидүүчид маань УИХ-д ч байгаа, Засгийн газарт ч байгаа. Аль аль нь бузартсан гэхэд болно. Гэвч сонгогчид маань бас л талцаад уналаа. Нэг хэсэг нь  УИХ ба Засгийн газар хоёрыг хоёуланг нь огцруулах хэрэгтэй гэж байхад нөгөө хэсэг нь зөвхөн УИХ-ыг тарааж, Ерөнхий сайдыг хамгаалж үлдэнэ гэнэ. Засгийн газрыг огцруулахгүй гэнэ.  Ерөнхий сайд нь чухам шударга нэгэн бөгөөд хэрвээ огцруулах гэвэл амь насаараа ч дэнчин тавиад тэмцэнэ гэж байна. Уг нь бол дээрх хоёр субьект маань хоёулаа л  баастай болчихсон биз дээ? Адилхан 2 хулгайчийг нэгийг нь шударга, нөгөөг нь муухай гээд л талцаж байна. Хүүк огцорвол нөгөө яриад байсан ...

Ажлын хэсгийн ахлагч Д.Лундаажанцан Үндсэн Хууль бол бидний дагаж мөрдөх гол хууль. Энэ хуульд заасан үзэл баримтлалтай нийцүүлж бусад хуулиа бичдэг. Үндсэн Хуулийг иргэн бүр , албан тушаал, нийгмийн байдал, яс үндэс, бэлгийн хандлага, шашны харъяалал, хүйс зэргээс үл хамааран дагаж мөрдөх үүрэгтэй. Зөрчвөл зохих хариуцлагаа хүлээх ёстой. Хүлээх хариуцлагыг нь холбогдох хуулинд нь зааж өгсөн байх ёстой. Ерөнхий зарчим бол ийм. Гэвч бид Үндсэн Хуулиа зөндөө л зөрчдөг. Харамсалтай нь зөрчил бүрд хариуцлага тооцдоггүй, тооцох боломжгүй байдаг. Тооцох боломжгүй байдаг гэдэг нь хариуцлага тооцох тийм хуулийн зохицуулалт байдаггүй, байсан ч бүдэг бадаг, хоёрдмол утгатай хийсэн байдаг учраас бултаж  чаддаг. Бидний хамгийн сайн мэдэх гунигт жишээ бол 2008 оны 7 сарын 1-ний өдрийн аллага. 2008 оны УИХ-ын  сонгуулийн дараа болсон үймээний үеэр 5 хүн цагдаа нарт буудуулж амь насаа алдсан бөгөөд энэ  бол нөгөө Үндсэн Хуулиа зөрчсөн хэрэг  болсон. Яагаад? Үндсэн Хуулийн...