Амаржаргалын "action"

Р.Амаржаргал (УИХ-ын гишүүн)

Ганц дайчин ганцаардахгүй ээ гэж.  Амаржаргал гишүүний үлээсэн шүглийн дууг олон хүн сонслоо. АН-ын удирдлага болон засаг барьж байгаа эрхмүүд  бага ч гэсэн цочроо авсан байх аа гэж найдаж байна. Уг нь мань эрийн хэлээд яриад байгаа зүйлүүд нь хүмүүсийн мэдэхгүй, дуулаагүй  шинэ  асуудлууд биш л дээ. Авилга, төрийн алба, суудлын наймаа, томилгоо,  төр засгийн байгууллагуудын эрх мэдэл, харьцаа гээд л хүн бүр л аман дотроо үглэдэг, гомдоллодог зүйлүүдийг мань эр хэлсэн үгэндээ  дурдсан байна лээ.   Асуудлууд нь олон жилийн  өмнөөс хэвшиж тогтоод, бүр ужгирчихсан , зарим талаараа бараг хэвийн үзэгдэл болж дасчихсан тийм л байдлыг Амаржаргал гишүүн  сануулсан хэрэг. Зүгээр ч нэг сануулсангүй, харин өөрийнхөө гишүүний суудлыг золиосолж, "Би зулын гол болъё" гэжээ.  Гэвч АН нь зөвшөөрсөнгүй.  Тэр нь ч зөв. Харсаар байтал нэг гишүүн нь "хайлан урсахыг" хэн хүсэх билээ.

Харин МАН-ынхан учир мэдэхгүй хүүхэд шиг  гэнэн хөөрхөнөөр их л баясацгаасан бололтой. Тэд Амаржаргалын зорилгыг ойлгосонгүй.   Тэдэнд  улс төрийн соёл, этик, улс төрийн хариуцлага  гэх мэт  зүйл огт танил бус, үгийн санд нь байхгүй учраас Амаржаргалын үйлдлийг "ашгүй нэг суудал хоосорч манай талын хүн орж ирэх боломж гарлаа" гэдэг утгаар  ойлгож хүлээж авчээ. Ямар сайндаа нөгөө "хэрүүлч" Ц.Нямдорж нь "сэтгэлгүй хүнийг барьж яах юм, явуул" гэж байхав дээ. Угтаа бол хуучин эрх барьж байсан МАН-ын тарьсан балаг, арчаагүй засаглалаас үүдэлтэй гэдгийг хэлээд байхад АН-ынханы "хагарал" гэж ойлгоод хөөрөөд байгаа сөрөг хүчнийхний "лидерүүд" өрөвдмөөр. Зүй нь сөрөг хүчнээс хэн нэг нь , тухайлбал Нямдорж гишүүн энэ акцийг хийсэн бол "од" болох байлаа. Жинхэнэ од шүү. Гэвч тэд тийм сэтгэхүй, ойлголттой хүмүүс биш  учраас хэзээ ч тэгж "тэнэглэхгүй" нь ойлгомжтой.  

Амаржаргалын гол санаа нь олон жил ужгирч бөөгнөрч ирсэн согог, алдаануудыг шинээр засаг барьж эхэлсэн АН засах талаар дорвитой ажил хийхгүй, харин ч зарим зүйл дээр "уламжлалыг" хадгалан хэвээр үргэлжлүүлж байгааг эсэргүүцэж, дохио анхааруулга өгөх гэсэн оролдлого юм. Ялангуяа албан тушаалын томилгоон дээр МАН-ыг "дуурайж" томоохон нугалаа гаргасан нь үнэн. Намын харъяалалаас нь болж төр засгийн туршлагатай боловсон хүчнийг  олноор нь халж оронд нь юу ч мэдэхгүй, овилгогүй, чадваргүй хүмүүсийг танил тал, АН-ын гишүүн гэдгээр нь томилж байгаа нь  юугаар ч зөвтгөж болохгүй нүгэл.  Энд харгалзаж үзэх ганц л болзол бий: Хэрэв тухайн хуучин төрийн албан хаагч өөрөө санаачлагаараа шинэ эрх баригчидтай хамтарч ажиллахаас татгалзахгүй гэвэл тэр туршлагатай, ажлаа мэддэг хүнийг өөр намынх гэж халах шаардлага алга. Харин эсрэг тохиолдолд мэдээж тэр хүн өргөдлөө өгөөд явах учраас оронд нь шинээр хүн томилж таарна.

Д.Батбилэг (Хан Уул дүүргийн ИТХ-ын дарга)

АН-ын томилгоонууд түрүүчээсээ "нэр баастаж" байгаа тохиолдлууд олноор дуулдаж байна. Бодвол АН-ын удирдлагууд болон тухайн үл бүтэх нөхдийг томилсон удирдлагууд нь сонсож дуулж л байдаг байлгүй дээ. Тэнэг л биш бол тиймэрхүү нөхдийг дор дор нь зайлуулж хурдан шуурхай арга хэмжээ авч, тэр тухайгаа бас иргэддээ мэдэгдэж байвал сайнсан. Зарим тохиолдолд харин ч эсрэгээрээ дүлий дүмбэ царайлж, эсвэл өмөөрөөд аваад үлдэж байх шиг. Ингэж ажиллах юм бол 16 онд ам руугаа алгадуулна гэдгээ мэдэж байгаа байх аа гэж найдая. Миний ойлгож байгаагаар, Хан Уул дүүргийн ИТХ-ын дарга  Д.Батбилэг гэгч нөхөр лав ажлаа өгөх болзлоо хангасан юм шиг байна. Тэр нөхрийн байж байгаа байдал, зан харьцаа, хэл яриа төрийн албанд тохирохгүй ээ. Видео бичлэг тавигдсан байна лээ, үзээрэй. "Шинээр гарч ирсэн нөхдүүд үнэндээ төрийн албанд  төрийн хүн шиг хандах, сэтгэх, хариуцлагатай сахилгатай байх соёлыг эзэмшээгүй байна. Төрийн албанд намын мандат намируулан, хэн нэгэн улс төрчийн нөмөр нөлөөнд шигдэн  шинээр орж ирэгсэд зүгээр л ажиллаж мэдэхгүй байна. Төрийн хүн шиг сэтгэж чадахгүй байна.  Үнэндээ хэлэхэд, гарын үсгээ яаж мөнгө болгох вэ, хэтэвчээ яаж зузаатгах вэ гэхээс өөр юм боддог юм уу гэж асуумаар байна" хэмээн  Амаржаргал гишүүн хэлсэн нь энэ Батбилэг мэтийн хүмүүст хамаатай үг.  Батбилэгийн араншинг дараах холбоосоор орж сонирхоорой:

 https://www.youtube.com/watch?v=BTjsxwZHH-k

Б.Пүрэвдорж (Гадаадын иргэн, харъяатын асуудал эрхлэх газрын дарга)

Сая бас нэг томоохон дарга болох Б.Пүрэвдорж гэгч нөхөр, гадаадаас ирэх Монголчуудын иргэний харъяаллаа сэргээх гэсэн хүсэлтийг амархан зөвшөөрөхгүй, хүнд суртал гаргаж "жаахан гүйлгэнэ" гэж донгодлоо. Тэр хэн бэ? Хаан  уу, заан уу? Иймэрхүү хэлж ярих юмаа ч цэгнэж бодож чаддаггүй, "том баасан" түшмэд олширвол гамшиг болно. Харамсалтай нь, Ерөнхий сайд Алтанхуяг  тэр нөхрийн цалингаас суутгаж торгоод л өнгөрлөө. Энэ чинь л иймэрхүү болчимгүй нөхдийн толгойг илээд давраагаад байгаа юм шүү гэдгийг яагаад ойлгохгүй байна аа?   Бидний жишээ авах дуртай "гадаадад" бол ингэж хариуцлагагүй үг амнаасаа унагасан хариуцлагатай албан тушаалтан өөрсдөө сайн дураараа ажлаа өгдөг ичих нүүртэй байдаг юм билээ.  Манайд тийм ичих нүүртэй хүн алга, тийм болохоор хүчээр зайлуулах л ганц арга одоохондоо олдож байна.

Амаржаргалын энэ "өөрийгөө золиослох оролдлогыг"  олон хүн сайшааж, дэмжиж байна. Цочроо өгсөн зөв алхам хийжээ гэж. АН-ын лидерүүдээс хэн нэг нь ингэх ёстой байсан юм. Тэр нь Амаржаргал байж. "АН гарсан ч ялгаа алга" гэдэг үг яриа газар авах юм бол 16 оны сонгуульд далаараа цэвэр тавиулах муу ёрын дохио сонсогдож байна гэж ойлгох хэрэгтэй.  Олон жилээр үргэлжилж  хэвшил болсон муу бүхнийг арилгаж, өөрчлөлт хийхийг хүссэн ард түмний итгэл, хүлээлтийг хөсөрдүүлэх юм бол  АН болон бусад хүчнүүд ирээдүйд өөрсдийгөө авсална.

Амаржаргалын хэлсэн үгийг АН-ын бусад удирдлагууд, эрх мэдэлтнүүд нэгбүрчлэн сайн уншиж дүгнэлт хийх хэрэгтэй. Ялангуяа төрийн албыг цэвэрлэх, бүх талаар бэхжүүлэх ажлыг хийж, зөв хүнээ бэлдэж сургах, чадваржуулах талаар дорвитой юм хийх цаг болсон гэдэгтэй санал нэг байна. Боловсон хүчний сонгон шалгаруулалт дээр анхаарахгүй бол "гудамжны" яриатай, эсвэл "гарынхаа загатнааг" гаргах хоббитой сагсуу даравгарууд албан тасалгаанд таахалзах нь олшрох хандлагатай. Төрийн алба бол ард иргэддээ үйлчлэх ёстой үйлчилгээний газар.  Ийм л ойлголт, ухагдахууныг төрийн алба хаших хүсэл сонирхолтой хүн бүрийн толгойд заавал суулгаж өгөхгүй бол болохгүй нь. Ажил эндээс л эхлэмээр. Дээр нь нэмээд шударга байх. Ингэчихвэл бид сайхан нийгэм рүү нэг алхам ойртох гээд байна.